Καθώς μεγαλώνετε, μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι τα χρόνια περνούν όλο και πιο γρήγορα. Πιστέψτε με δεν είστε οι μόνοι. Η αντίληψή μας για τον χρόνο αλλάζει σημαντικά καθώς μεγαλώνουμε.
Η Alicea Ardito, θεραπεύτρια από τη Βόρεια Βιρτζίνια που εργάζεται με ηλικιωμένους, δήλωσε ότι ένα από τα πιο συνηθισμένα θέματα που ακούει στις συνεδρίες της είναι ότι οι πελάτες της αισθάνονται ότι η ζωή τους πέρασε πολύ γρήγορα. «Μια φράση που χρησιμοποιείται συνήθως για να περιγράψει αυτό το συναίσθημα είναι ότι η ζωή έχει περάσει ‘εν ριπή οφθαλμού’», λέει χαρακτηριστικά.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πρώτα γιατί τα χρόνια μοιάζουν να κυλούν σαν το νερό για πολλούς από εμάς. Ένας λόγος είναι ότι, καθώς μεγαλώνουμε, οι ημερολογιακές μονάδες, όπως ο χρόνος, αποτελούν όλο και μικρότερο ποσοστό της συνολικής μας ζωής, εξηγεί η Ruth Ogden, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Liverpool John Moores της Αγγλίας, η οποία μελετά τον χρόνο.
«Όταν είστε 8 ετών, για παράδειγμα, ένα έτος είναι το ένα όγδοο της συνολικής σας ζωής, ενώ όταν είστε 80 ετών, είναι μόλις ένα 80ο», λέει στη HuffPost. «Αυτό συμβάλλει στην αίσθηση ότι ο χρόνος περνάει πιο γρήγορα», προσθέτει.
Οι αναμνήσεις
Ένας άλλος λόγος έχει να κάνει με το πώς οι αναμνήσεις μας επηρεάζουν την εμπειρία του χρόνου.
«Ο εγκέφαλός μας δεν παρακολουθεί διαρκώς τον χρόνο, οπότε όταν πρέπει να αναφερθούμε σε μεγάλες χρονικές περιόδους, όπως ημέρες, μήνες ή χρόνια, χρησιμοποιούμε τον αριθμό των αναμνήσεων που σχηματίστηκαν εν μέσω αυτών ως οδηγό για το πόσο διήρκεσαν», εξηγεί η Ogden.
«Για παράδειγμα, αν σας ρωτούσαν πόσο καιρό φαίνεται ότι κάνατε Χ, ο εγκέφαλός σας θα ανατρέξει στο πόσες αναμνήσεις σχηματίστηκαν κατά την περίοδο Χ και θα το χρησιμοποιούσε αυτό ως οδηγό για τη διάρκεια. Όσο περισσότερες αναμνήσεις σχηματίζουμε κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου και όσο πιο ζωντανές και συναισθηματικές είναι αυτές οι αναμνήσεις, τόσο περισσότερο αντιλαμβανόμαστε ότι η περίοδος διαρκεί», επισημαίνει.
Σκεφτείτε, επίσης, ότι τείνουμε να σχηματίζουμε πολύ λιγότερες νέες αναμνήσεις αργότερα στη ζωή μας σε σύγκριση με τα νεότερα χρόνια μας. Ως παιδί, μαθαίνατε συνεχώς νέες δεξιότητες σε εξωσχολικές δραστηριότητες, αποκτούσατε νέες γνώσεις στο σχολείο, γνωρίζατε νέους ανθρώπους στα μαθήματά σας και κάνατε διαφορετικά, συναρπαστικά πράγματα στην καθημερινή σας ζωή. Καθώς μεγαλώνετε, όμως, έχετε γενικά λιγότερες νέες εμπειρίες και μπορεί να είστε κολλημένοι σε μια παρόμοια ρουτίνα για χρόνια κάθε φορά, γεγονός που κάνει τη ζωή να μοιάζει πιο στάσιμη και αδιάφορη.
Αναζητήστε το καινούριο
«Έτσι, όταν χρησιμοποιούμε τη μνήμη ως οδηγό για τον χρόνο, αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε κάνει πολλά, και επομένως πρέπει να πρόκειται για σύντομο χρονικό διάστημα» λέει η Ogden.
Γνωρίζοντας αυτό, μπορούμε να βοηθήσουμε στην επιβράδυνση της αντίληψης του χρόνου καθώς γερνάμε, επιδιώκοντας το καινούργιο και τις νέες εμπειρίες σε όλη μας τη ζωή.
Η δημοσιογράφος Joshua Foer γράφει στο βιβλίο της με τίτλο: «Moonwalking With Einstein: The Art and Science of Remembering Everything» ότι «η μονοτονία καταστρέφει τον χρόνο, ενώ η καινοτομία τον ξεδιπλώνει».
Γιατί λοιπόν οι νέες εμπειρίες έχουν αυτό το αποτέλεσμα;
Σύμφωνα με την Ogden, όταν συμμετέχουμε σε νέες δραστηριότητες, δημιουργούμε νέες και ζωντανές αναμνήσεις που ξεχωρίζουν στο μυαλό μας και μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι ο χρόνος έχει περάσει πιο αργά.
Ομοίως, το γνωστικό φορτίο που απαιτείται για την εκμάθηση μιας νέας δεξιότητας μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο.
Πάρτε τον έλεγχο
«Σκεφτείτε όταν οδηγείτε σε μια νέα τοποθεσία – η διαδρομή προς τα εκεί φαίνεται πάντα να είναι μεγαλύτερη από εκείνη στην επιστροφή», δήλωσε η Ogden. «Αυτό συμβαίνει επειδή, στο δρόμο προς τα εκεί, δεν ξέρουμε πού πηγαίνουμε, βλέπουμε πολλά νέα πράγματα, υπάρχει μεγαλύτερος βαθμός σχεδιασμού και αβεβαιότητας, και αυτά τα πράγματα επιβραδύνουν την εμπειρία του χρόνου. Οι νέες δραστηριότητες και εμπειρίες λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο».
Οι καινούριες εμπειρίες έχουν επίσης τον τρόπο να μας βγάζουν από τον «τροχό του χάμστερ» της καθημερινότητάς μας, συνεχίζει η Ogden.
«Διαταράσσουν τη ρουτίνα μας και αυτό διαταράσσει την αίσθηση του χρόνου. Επιπλέον, η απόφαση να κάνετε κάτι καινούργιο σας δίνει τη δυνατότητα να παρέμβετε πάνω στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείτε τον χρόνο σας», είπε.
«Όταν νιώθουμε ότι έχουμε τον έλεγχο του χρόνου, δεν νιώθουμε ότι μας ξεφεύγει. Αυτό βοηθάει στο να τον επιβραδύνουμε», καταλήγει.
